AMB

De antimilitarisme website

1870-1914

Voor het jaar 1870 zijn verschillende pogingen ondernomen om een vredesbeweging in Nederland van de grond te krijgen. Zij mislukten allen. Dat verandert als in 1870 de Frans-Duitse oorlog uitbreekt. Diverse Nederlandse vredesbewegingen zien het levenslicht.

In de periode 1870-1914 zijn binnen de Nederlandse vredesbeweging de volgende stromingen te onderscheiden.

Enerzijds het pacifisme, dat voornamelijk vanuit liberale organisaties werd gepropageerd, maar de laatste jaren van de periode ook door twee kleine religieus geïnspireerde verenigingen. De liberale organisaties richtten zich niet alleen op de publieke opinie, maar vooral op regering en parlement. Zij wezen niet alle geweld af en zagen een verdedigingsoorlog of een oorlog tegen ‘wilden’ (oorlog in de koloniën) als gerechtvaardigd.

Anderzijds was er het meer radicalere antimilitarisme waarvan drie varianten ontstonden.

De christen-anarchistische antimilitaristen gericht op het individu en principieel geweldloos.

De gematigde antimilitaristen gevoed door sociaal-democratische en vrijzinnig-democratische ideologieën. Zij waren gericht op het veroveren van regeringsmacht en niet tegen alle geweld. Zo propageerden zij het volksleger.

Ten slotte waren er anarchistische antimilitaristen. Zij richtten zich op de (arbeiders)bevolking en waren niet tegen alle geweld. Zij wezen bijvoorbeeld revolutionair geweld niet van de hand.

Na deze periode werden de verschillen tussen de stromingen minder en kregen de termen pacifisme en antimilitarisme een andere invulling.

Meer lezen?